CBb 4 juni 2024, ECLI:NL:CBB:2024:378 – Geen procesbelang bij beoordeling van bestuursdwang die niet is uitgevoerd.

2.4.1Anders dan de veehouder betoogt, is een inhoudelijk oordeel over de rechtmatigheid van de last onder bestuursdwang hier niet van belang voor toekomstige andere besluiten van de minister. Daarvoor zijn de maatregelen die met de last onder bestuursdwang zijn opgelegd te zeer toegespitst op de feiten en omstandigheden van het onderhavige geval. Er is dan ook geen reden te veronderstellen dat de minister in de toekomst nieuwe besluiten zal nemen waarin dezelfde of soortgelijke maatregelen aan de veehouder worden opgelegd in eenzelfde of soortgelijke situatie als hier het geval is. Er is hier geen sprake van toekomstige terugkerende besluiten als bedoeld in de rechtspraak van het College, in welk geval een inhoudelijk oordeel over de rechtmatigheid van een besluit wel van belang kan zijn. Mocht de minister in de toekomst een nieuw besluit nemen waarin dezelfde of soortgelijke maatregelen opnieuw aan de veehouder worden opgelegd in eenzelfde of soortgelijke situatie, dan kan de veehouder daartegen op dat moment rechtsmiddelen aanwenden en kan in die procedure de rechtmatigheid van de maatregelen in dat besluit aan de orde komen.

2.4.2Wat betreft het verzoek van de veehouder om de minister te veroordelen tot betaling van een dwangsom wegens niet tijdig beslissen op zijn bezwaar, is het College van oordeel dat ook dit verzoek geen procesbelang oplevert. Op dat verzoek kan namelijk apart worden beslist, dus ook zonder dat het College een inhoudelijk oordeel geeft over de rechtmatigheid van de last onder bestuursdwang. Het College zal dat hierna doen.

2.4.3Ook het verzoek van de veehouder om schadevergoeding wegens overschrijding van de redelijke termijn levert geen procesbelang op. Op dat verzoek kan namelijk eveneens apart worden beslist, dus ook zonder dat het College een inhoudelijk oordeel geeft over de rechtmatigheid van de last onder bestuursdwang. Het College zal ook dat hierna doen.

2.4.4Over het verzoek van de veehouder om vergoeding van de door hem gemaakte proceskosten in verband met de behandeling van het bezwaar overweegt het College als volgt. De veehouder heeft erop gewezen dat het vaste jurisprudentie van de bestuursrechter is – zie onder meer de in 2.3 aangehaalde uitspraak van het College, onder 6.2, alsmede die van 7 mei 2019 (ECLI:NL:CBB:2019:189, onder 4.1.2) – dat sprake is van procesbelang als in bezwaar is verzocht om vergoeding van proceskosten, en dat hij in zijn bezwaarschrift om zodanige vergoeding heeft verzocht. Evenals de Centrale Raad van Beroep in zijn uitspraken van 2 april 2024 (ECLI:NL:CRVB:2024:635 en ECLI:NL:CRVB:2024:636), is het College echter, anders dan voorheen, van oordeel dat in gevallen als deze, waarin het betrokken bestuursorgaan zijn besluit heeft gehandhaafd – en dus geen situatie als bedoeld in artikel 8:75a van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) aan de orde is –, het enkele niet toekennen van een vergoeding van in bezwaar gemaakte proceskosten niet langer een zelfstandig procesbelang oplevert. Zoals ook in deze uitspraken van de Centrale Raad van Beroep duidelijk wordt gemaakt, is de rechter namelijk, zolang er in de bedoelde gevallen vanuit wordt gegaan dat wel procesbelang aanwezig is, gehouden het achterliggende geschil volledig inhoudelijk te beoordelen, ook als er inmiddels geen belang meer bestaat bij beoordeling van dat geschil. Dat is een ongewenste situatie, die leidt tot een ondoelmatige inzet van de schaarse capaciteit binnen de bestuursrechtspraak. Net als de Centrale Raad van Beroep ziet het College verder aanleiding uitzonderingen te maken op het uitgangspunt dat het enkele niet toekennen van een vergoeding van bezwaarkosten niet langer een zelfstandig procesbelang oplevert, namelijk als het betrokken bestuursorgaan zijn besluit in bezwaar heeft herroepen zonder daarbij een vergoeding van bezwaarkosten toe te kennen terwijl daar wel om was gevraagd, of als de hoogte van een toegekende vergoeding van bezwaarkosten in geschil is. De rechterlijke beoordeling blijft dan in beginsel beperkt tot de gegeven beslissing over de bezwaarkosten als zodanig. Nu de bedoelde uitzonderingen zich hier niet voordoen, kan de veehouder geen procesbelang ontlenen aan de omstandigheid dat geen vergoeding is toegekend voor de in bezwaar gemaakte proceskosten.