VAR Preadvies 2019 – Liever rechtszekerheid dan rechtvaardigheid? De formele rechtskracht bij ketenbesluitvorming in het bestuursrecht

In de kern genomen heb ik in dit preadvies het volgende betoogd. Er is een probleem. Het komt voor dat burgers niet tijdig opkomen tegen evident onrechtmatige besluitvorming. Vanwege de formele rechtskracht moet het onrechtmatige besluit omwille van de rechtszekerheid echter voor geldig en rechtmatig worden gehouden in opvolgende procedures. Dat levert spanning op tussen rechtszekerheid enerzijds en rechtvaardigheid anderzijds, twee kernwaarden van ons recht. Bij ketenbesluitvorming in het bestuursrecht komt deze spanning het sterkst naar voren, omdat daar sprake is van een serie opvolgende besluiten waar het voor burgers verwarrend kan worden omdat het feitelijke gevolg van de keten pas duidelijk wordt bij het laatste besluit. Dan is het vaak al te laat omdat de belangrijkste onderwerpen doorgaans aan het begin van de keten bij het eerste besluit aan de orde komen. Ik heb daarom onderzocht of we de formele rechtskracht moeten loslaten, of nuanceren, bij ketenbesluitvorming in het bestuursrecht.
Download