Handhaving is het afdwingen van de naleving van wet- en regelgeving. Zonder effectieve handhaving, zijn regels ongeloofwaardig en worden ze uiteindelijk vanzelf niet nageleefd. Handhaving is dus essentieel voor onze rechtsstaat. Daarom vind ik het ook zo boeiend. Het handhavingsrecht is het samenstel van regels waaraan de overheid zich moet houden bij het handhaven.

Het (bestuursrechtelijke) handhavingsrecht staat in hoofdstukken 4 en 5 van de Algemene wet bestuursrecht en bestaat uit drie pijlers. De eerste pijler van het handhavingsrecht is het recht dat ziet op het toezicht op de naleving. Het gaat dan om de bevoegdheden van toezichthouders. Wat mogen zij van de burger vragen? En wanneer moet de burger mee werken? Het toezicht is van cruciaal belang voor effectieve handhaving.

De tweede pijler van het handhavingsrecht is de handhaving zelf. Handhaving gaat over het afdwingen van de naleving van wet- en regelgeving. Dat doet de overheid door een last onder dwangsom op te leggen, een last onder bestuursdwang op te leggen of door een omgevingsvergunning in te trekken. In de regel moet de overheid dat ook doen, gelet op de beginselplicht tot handhaving. Daarnaast zijn er ook nog de bestuurlijke boete en andere sancties beschikbaar. Welk instrument mag de overheid gebruiken? En wat moet een last onder dwangsom allemaal bevatten? Wanneer is een last onder dwangsom te hoog en wanneer krijgt de overtreder niet genoeg tijd?

De derde pijler van het handhavingsrecht is de invordering. Sancties kunnen leiden tot een schuld van de burger aan de overheid. De last onder dwangsom en de last onder bestuursdwang, leiden tot de invordering van de verbeurde dwangsom of het verhalen van de kosten van bestuursdwang (ook wel ‘het kostenverhaal’). Gelet op de beginselplicht tot invordering moet de overheid dat in de regel ook doen.

Deze site gaat over het hele handhavingstraject van A tot Z. Van toezichthoudersbevoegdheden, via de last onder dwangsom, naar invordering.