- laatst geupdate 17-12-2017
Het bestuursorgaan beschikt ten aanzien van de invordering ook over de bevoegdheden die een schuldeiser op grond van het privaatrecht heeft.
Dit artikel strekt ertoe tot uitdrukking te brengen dat een bestuursorgaan ten aanzien van de invordering gebruik kan blijven maken van de gewone bevoegdheden van een schuldeiser. Dit is niet anders indien de bevoegdheid tot uitvaardiging van een dwangbevel is toegekend.
In dit artikel is gekozen voor een open systeem van bevoegdheden tot invordering van bestuursrechtelijke geldschulden. Dit betkent dat een bestuursorgaan de bevoegdheden heeft die een schuldeiser ingevolge het privaatrecht toekomen en bovendien beschikt over de bevoegdheden die hem op grond van enig bestuursrechtelijk wettelijk voorschrift zijn toegekend. Volledigheidshalve zij vermeld dat de privaatrechtelijke bevoegdheden van het bestuursorgaan strikt genomen bevoegdheden zijn van de rechtspersoon waarvan het bestuursorgaan deel uitmaakt. Zulks wordt ook in het voorgestelde vierde lid van artikel 1:1 tot uitdrukking gebracht.
Met betrekking tot de verhouding tussen de bestuursrechtelijke en de privaatrechtelijke bevoegdheden zij opgemerkt dat in een open systeem de bevoegdheden naast elkaar kunnen worden aangewend. Het is dus niet zo dat het gebruik van de bestuursrechtelijke bevoegdheden het gebruik van de privaatrechtelijke bevoegdheden uitsluit. Dit is slechts anders indien zulks uitdrukkelijk is geregeld. Ook in dit opzicht wordt aangesloten bij het systeem van de Invorderingswet 1990. (Kamerstukken II, 2003-2004, 29 702, nr. 3, p.68-69).
Opgemerkt zij dat bij de invordering langs privaatrechtelijke weg ook de publiekrechtelijke waarborgen gelden. De wetgever wijst in de memorie van antwoord bij de Eerste Kamer volledigheidshalve op het arrest HR 30 januari 2004, NJ 2004, 197 waaruit volgt dat dit echter in het belastingrecht niet altijd zonder meer het geval is. Het arrest laat volgens de wetgever onverlet dat de overheid ook bij de uitoefening van privaatrechtelijke bevoegdheden is gebonden aan de algemene beginselen van behoorlijk bestuur. Evenmin kan de keuze voor de privaatrechtelijke weg afdoen aan de publiekrechtelijke geheimhoudingsverplichtingen van de fiscus of een ander bestuursorgaan. Ook de bepaling die de hoogte van de aanmaningsvergoeding maximeert (artikel 4:113 Awb) maakt geen onderscheid tussen privaat- en publiekrechtelijke invordering.
Al met al is de wetgever van oordeel dat de keuze voor een open systeem de rechtsbescherming niet vermindert. Bij het volgen van de privaatrechtelijke weg gelden immers, nog afgezien van het voorgaande, ook aanvullende privaatrechtelijke waarborgen aldus de wetgever, waaronder de zeer belangrijke dat voor het verkrijgen van een executoriale titel de (in sommige gevallen hernieuwde) tussenkomst van de onafhankelijke rechter is vereist. (Kamerstukken I, 2008-2009, 29 702, nr. E, p.2-3).
Voor een zeldzaam geval waarbij een bestuursorgaan toepassing geeft aan de bevoegdheid in artikel 4:124 Awb, zie: HR 6 februari 2015, AB 2015/90, m.nt. F.J. van Ommeren. Daarnaast zij gewezen op het oordeel van de Hoge Raad dat de ontvanger keuzevrijheid heeft bij de keuze voor de bestuursrechtelijke of de privaatrechtelijke weg (HR 21 februari 2014, AB 2014/272, m.nt. P.J. Huisman).
Over de auteur
Thomas Sanders is advocaat bij AKD. Hij is gepromoveerd aan de Universiteit Leiden op het gebied van het handhavingsrecht en het invorderingsrecht. Zijn praktijk richt zich op het bijstaan van overheden en bedrijven in (vaak omgevingsrechtelijke) handhavingsgeschillen en de handhaving van de openbare orde.
Vragen? Neem contact op via tsanders@akd.nl of LinkedIN.